Ses Bilgisi Testlerinde Nelerle Karşılaşıyoruz?

1)Ünlü Yumuşamasına Aykırılık   p-ç-t-k → b-c-d-g-ğ

P,Ç,T,K+ÜNLÜ HARF geldiğinde normalde P-B Ç-C T-D K-G olarak değişir buna Ünlü Yumuşaması veya Ünlü Değişmesi denir.

Ancak P,Ç,T,K 'dan sonra bir ünlü harf gelmişse ve bu p,ç,t,k hala aynen duruyorsa değişmemişse bu Ünlü Yumuşaması'na aykırıdır.

TESTLERDE KARŞILAŞTIĞIM ÖRNEKLER:

1. AÇIK ----- P,Ç,T,K'DAKİ Ç HARFİ VE YANINDA ÜNLÜ BİR HARF OLAN I HARFİ VAR ANCAK BİZİM KURALIMIZ Ç YANINA ÜNLÜ GELİRSE Ç C'YE DÖNÜŞEMLİ DİYORDU.BU HAYLAZ KURALA UYMAMIŞ DEMEKKİ ÜNLÜ YUMUŞAMASINA AYKIRI!! 
2. GEÇEN ---- SÖZCÜĞÜN KÖKÜ GEÇ VE KÖKE EN EKİ GELMİŞ YUMUŞAMAYA UYSA GECEN OLURDU YANİ Ç C'YE DÖNÜŞÜRDÜ AMA DÖNÜŞMEMİŞ DEMEKKİ Ünlü Yumuşamsına Aykırı!!
3. HASRETİN--- Ateşle Barut yanyana durmuş olmazki :D yakaladık bunuda
4. YAKAR
5. İÇİMDE---Farkettinizmi genelde tek heceliler uyumsuz

2)ÜNLÜ DARALMASI   a→ı-i-u-ü
Normalde -YOR ekini gördükmü yapıştırız daralmayı ama hayır yapmayın yapıştırmayın aman.
Dar Ünlülerimiz:I,İ,U,Ü Geniş Ünlüler:A,E,O,Ö
Ünlü daralması: Genişlerin,Daralmasıdır.
Yor ekinin önüne genellikle bir geniş gelir ve daralır ama gelen ya zaten darsa?
Bunu farkettem cidden zamanımı aldığı için bu detayı sizlerle paylaşmak istiyorum:
Örneğin: Yükseliyordu sözcüğünü düşünün
en köküne inersek önce Yüksek teki k düşmüş(Ünsüz Düşmesi) Yüksel olmuş.
Yüksele-yordu e,i ye dönüşmüş kesin daralma diye düşünürdüm ama hayır e zaten dar bu yüzden bu kelimde sadece ünsüz düşmesi var başka bir ses olayı yok.
3)N-B ÇATIŞMASI (Gerileyici Benzetme)İç ses benzeşmesi : n → m
Bunda fazla derine inmeyin lütfen m ve b harfleri sıralı ikili olarak yanyanamı? işte bu n b çatışması

• SÜMBÜL
• TEMBEL
• ÇARŞAMBA
• PERŞEMBE
• PEMBE

Eğer n-b yanyana gelipte n m'ye dönüşmemişse bu sözcük aykırıdır.

• İSTANBUL

4)ÜNLÜ DÜŞMESİ
Öğrenci düşmesi densede olurmuş! farketmesi en zor olanıdır.Burundan Burnu gibi örnekleri geçiyorum.Testlerde kesin karşılaşıcağınız örnekleri vericem.

• Benziyor---(Bkz:2015 ygs) Bu sözcüğün kökeni gerçekten çok şaşırtıcı.Kökü günümüzde yüz anlamına gelen" Beniz" tabi eski türkçeden gelmiş kökü. Beniz-iyor i düşmüş Benziyor olmuş. 
• Yumurtlamak---Yumurtalamak a harfi düşmüş
• Kadri---Kadiri i düşmüş
• Nasıl--- Ne asıl e düşmüş
• Yanlış---- Yanılış
• Çağrışım---Çağırışım  çağırmaktan aklınıza gelsin :))
• Kavşak---Kavuş-ak  kökü kavuşmak
• Çevre----Çevir-e kökü çevirmek
• Kıvrak---Kıvır-ak kökü Kıvırmak

5)Ünsüz Düşmesi
K harfi düşmesi desek haksız sayılmayız.

• Ufacık----Ufakcık
• Yükseldi---Yüksek-ldi
• Asteğmen--Asteğmen
• Kahvaltı--Kahve Altı
• Kaldırım--Kalkdırım  kökü kalkmak 

6)Ünlü Türemesi
Cik eki sadece düşürmüyor bazen türetiyor.

• Biricik---Bir-i-cik
• Daracık--Dar-a-cık
• Azıcık---Az-ı-cık

7)Ünlü Değişmesi(Kalınlaşması)  e→a
En güzelidir belli başlı örneklere sahiptir.

Ben-e---Beni
Ban-e---Bana