MARMARA ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ DERS NOTLARI FİNALE YÖNELİK

HAFTA 12

VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ VE VERİ TOPLAMA ARAÇLARI

Veriyi toplayacağın grubu tanımla:

1)  İkisinden birini seç

·       Evren-örneklem seçme

·       Çalışma grubu tanımlama

Eğer çalışma grubu seçtiysen genelleme yapamazsın (elde ettiğin veriler,elde ettiğin grup için geçerlidir) ancak evren örneklem genellenebilir.

Devletin bazı kurumları evrene ulaşabilir.Evrendeki bireylerin tümüne ulaşılmasına sayım denir.Evrenin sınırlı bir parçası olan nispeten daha küçük grup örneklemdir,evrene dahil çıkarım yapmamızı sağlar.

Örneklem kullanılarak elde edilen değerler : istatistik

Evrenden elde edilen parametredir.

Araştırmacı sayısı,zaman,maddi getiri götürü vs. ayarlanmalıdır.

Evrenin ortalaması,standart sapması vs. parametredir.

Evrene ulaşmak mümkün değilse evreni temsil eden küçük parça örneklemdir. Örneklemdende standart sapma gibi değerler elde edilir bunlara istatistik denir.Örneklemden evren tahmin edilmeye yani evrene genellemeye çalışılır.

Evren değeri – örneklem değeri = örneklem hatası

Evren değere ulaşamadığımız için örneklem değer seçiyoruz.Örnekleme hatasını saptamak imkansızdır.

Fakat belli başlı bir güven aralığıyla standart hatayı kullanarak örneklem hatasının alabileceği max ve min aralığı belli bir hata düzeyiyle örnekleme hatasını tahmin edebilirz.(Standart hata saptanabiliyor.)

Evren ulaşılabilir evren ve hedef evren olarak ikiye ayrılır amaç hatayı azaltmaktır. Hedef evren en soyut evrendir,ulaşılması çok zordur.Ulaşılabilir evren tanımı daha somuttur ancak onada ulaşmak çok zordur.Ulaşılabilir evren tanımlansada örneklem belirlenir. Çabamız:tanımladığımız evrene genelleme olmalıdır.

Evrenden örneklem alırken grup mu birey mi nesne mi alacağım? Buna örneklem birimi denir.

 

Grup:küme örnekleme örnek:4.sınıflar

Birey,nesne:eleman örnekleme örnek:ayşe ve emre

Seçkisiz ve seçkili örnekleme yöntemleri vardır.

Seçkisiz(olasılıklı):belli olasılığa göre seçilir.birinin seçilme olasılığı diğerininkini etkilemez.genelleme yapılabilir,meşakatlidir.

Seçkili-seçkisiz olmayan(olasılıksız):bir elemanın veya kümenin seçilme olasılığı diğerini etkileyebilir.nispeten kolay ama genellemesi zor.

Seçkisizlik örnekleme:temel alınan birimlerin seçilme olasılıklarının eşit olması anlamına gelir. Bağımsızlık birimlerin örnekleme seçilme durumlarının

birbirinden bağımsız olması anlamına gelir.

 

Seçkisizlik seçileceklerin seçilme olasılığının eşit olmasıdır

Eleman örneklemede seçkisizlik : ayşe ve alinin seçilme olasılığı eşittir.

Küme örneklemede seçkisizlik: 4/a sınıfı ve 4/b sınıfının seçilme olasılığı eşittir.

Eleman örneklemede bağımsızlık: ayşenin seçilme olasılığı alinin seçilme olasılığını etkilemez.

Küme örneklemede bağımsızlık: eğitim fakültesinin seçilme olasılığı sağlık bilimleri fakültesinin seçilme olasılığını etkilemez.

Ulaşılabilir evren marmara üni öğrencileri ise rastgele önümüze gelenlere soruyorsak bu seçkisiz midi? Seçkisiz olmayan mıdır? Cevap : seçkisiz olmayan

Seçkisiz olması için seçkisizlik ve bağımsızlık ilkelerini birlikte taşımalıdır.

Seçkisiz örneklemede rastgelelik/randomize istemeyiz çünkü örneğin kantine girdik ve kantin çok kalabalıktı en arkadaki kişiye ölçeğimizi uyguladık o sırada en öndeki kişi kalkıp gidebilir.

Seçkisiz örneklemede ölçeğin uygulanacağı katılımcıların, mekanın bilgisine sahip olmak isteriz.

Çünkü bu eşit seçilme ihtimalini arttırır.

Seçkisiz Örnekeleme Çeşitleri

1)Basit seçkisiz örnekleme: Sınıf listesinden rastgele bir isim seçtim sonra o ismi geri torbaya koydum bir daha seçim yaptım.İstediğim örneklem büyüklüğüne ulaşana kadar bu işleme devam etmeliyim. Bu örneklemenin handikapı şudur: eğitim fakültesinde bir çalışma yapıyorsam bakıyorum matematik öğretmenliğinde 200 sosyal bilgilerde 30 kişi var.

Bu handikaptan dolayı Tabakalı Örnekleme ortaya çıkmıştır.Tabakalı örneklemede alt tabaka kavramı eklenmiştir yine seçkisiz örneklemedir.

2)Tabakalı Örnekleme

Eğer

·       Araştırmamızda alt grup sayısı yüksekse

·       Bu alt grupların büyüklükleri arasında fazlaca fark varsa

Tabakalı örneklem kullanmamız önerilir.

Seçkisiz örneklemede olduğu gibi tabakalı örneklemedede katılımcıların seçilme olasılığı eşit ve bağımsızdır ekstra olarak tabakalı örneklemede her alt grubu temsil eden katılımcılar olması kesinleştirilmiş olur.

Evrende 1000 matematikte 100 kişi var oran %10 o zaman örneklemimde 100 kişi olacaksa 10u matematik öğretmenliğinden olmalıdır.1000 kişiden 30 sosyal öğ. Okuan varsa %3 olur. Basit örneklemede belki sosyal öğ.den kişi çıkmıycaktı ancak tabakalı örneklemede sosyal öğretmenliğinden kişi olması garantilenmiş olur.

Tanımladığımız evrene ulaşma çabasında olmalıyız.

 

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

HAFTA 14

Görüşme Tekniklerinin Sınıflandırılması

Bireysel veya grupsal olabilir.

Görüşme öncesi görüşme formu hazırlanır.

Birinci adım : Görüşme yapılacak grubun özellikleri,arışmanın neye hizmet edeceğine göre dikkate alınarak görüşme formu yapılır.

Formun anlaşılır olup olmadığı denenir:Küçük bir grupla öngörüşme yapılır.

İkinci adım: Görüşmeyi yapmak için onam alınır. Görüşmenin takvimi ve görüşmeciler hazırlanır.

Görüşmeciler yönlendirmeden kaçınmalıdır.

Kişileri sadece anlamaya çalışılmalı,yargılanmamalıdır,bilgilerini almak amaçlanmalı.

8-12 kişilik bir grupla odak grup görüşme yapılır.

Çekingen(hiç konuşmayan) veya fazla dışa dönük(fazla konuşan) kişiler olması görüşmeyi zorlaştırabilir.

Bir grup bir araya gelir ve bizim sorduğumuz soruları cevaplar.

Zaman alıcıdır.

ÖLÇEK VE ANKETLER

Tepki kategorileri,ölçek maddeleri,katılıyorum;katılmıyorum gibi google formlarda yüzyüze olmayan hızlı görüşme yapılabilir.

Anketlerle farklı düzeylerde bilgi toplanabilir.

Neyi ölçmek istiyorsun? Hedefin ne? Madde türü? Katılıyorum katılmıyorum gibi mi yoksa 1-2-3-4-5-6-7 li gibimi (tepki kategorileri nasıl?)

Yapı,kapsam geçerliliği varmı güvenilirlik kategorisindemi?

Ölçek ve anket farklı şeylerdir.

Ölçekte tutum(gizildir) ankette görüş ölçülür.

Ölçek ve anketlerde,yüz yüze yapılmıyor ve isim yazılmıyorsa, insanların çekinme faktörü ortadan kalkar.

Bir ölçeği kullanmak istiyorsak o ölçeği geliştiren kişiden izin alınmalıdır.

Belgesel tarama

Eski yazılar,kalıntılar,ahitler Hatta Hababam Sınıfı filmlerinin irdelenmesi bile buna dahildir

Çizdiğin sınırın dışına çıkma,kullanacağın kaynaklara karar ver,kaynakları gerçeğe uygunluk bakamından bak;güvenilir,zengin verilere kolayca ulaşabilirsin bunlar avantajlarıdır.;kaynağa uygun araştırma yapmalısın;Kullanacağın kaynağın sınırlı olması eğer kaynak yanlışsa dezavantajdır.

HAFTA 13

VERİ TOPLAMA TEKNİKLERİ

1.   Gözlem

2.   Görüşme

3.   Kendini-anlatma

4.   Belgesel Tarama

Bu teknikler formun yapılanmasına göre nitel ve nicel olabilir.

Genellikle kendini anlatma nicel diğerleri nitel olur ancak formun yapısına göre akside olabilir.

1.   Veri kaynağı: insan mı? araç mı?

2.   Veri yapısı : Sürekli değişken? Süreksiz değişken? Kategorik?

Verinin yapısı bize veri üzerinde yapılacak istatistiksel işlemlerin bilgisini verir.

3.   Veri toplama teknikleri : Görüşme mi,gözlem mi tekniğe göre değişir.

4.   Veri toplama araçları: veri toplama tekniğine göre

5.   Veri toplamak için takvim hazırlanır.

 

Güvenirlilik:tekrarlanabilirlik.

 

Kaynaklar:

Doğrudan

Doğrudan olmayan (Aracılı)

Sürekli:Buçuklu değer alabilir

Süreksiz:Alımsız

Bağımsız:

Bağımlı

Nitel:

Nicel:

Yargısal:

Gözlem alanındaki bireyler sizin gözlemci olduğunuzu bilmeli (bilmezse etik değil) ancak gözlem esnasında göze çarpılmamalı

 

Gözlem: okula yeni gelen öğrencilerin adaptasyon sorunun öğretmen davranışına göre şekillenmesi

 

Gözlem sınırlılığı: gözlem alanına ilk ulaştığında not alma,raporlama yapmayın!! Belli bir zaman geçince onlar sizin varlığını unutur. Eğer direk not almaya başlarsan konuşucak olan konuşmaz veya yanlı davranışlar gözlenebilir.

Oluşturduğumuz görüşme formu

Yapılandırılmış görüşme formu: evet hayır gibi cevaplar verilir,sınırlandırılmıştır.

Yarı yapılandırılmış:evet hayır kadar sınırlı değildir

Yapılandırılmamış: sınırsız cevap verilebilir,kendimizi özgürce ifade edebiliriz.