Sağlık Alanında Araştırmalarda Yapılan Hatalar

 BIAS-Sistematik hata (farkına varmadan yapılan hatalar)

Yemek yaparken tadına bakmak için az alırsam tadını tam alamam çok alırsam çorbanın azalmasına neden olurum.Tadı alacak kadar(yeterli) miktarda alıp tadına bakmalıyız. -->Temsil yeteneğine sahip

ÖRNEKLEM:evreni temsil yeteneğine sahip küçük bir parça

Örneklemin büyüklüğü,Doğru seçim yöntemi(%x randomize):Örneklem

Seçim yöntemi ve büyüklük doğru örneklem seçimin için gereklidir.

Tüm türkiye örnekleminde %80 çalışıcam,2000 kişi seç:Suadiyede yapsan farklı çıkar kağıthanede farklı çıkar.Örneğin fakir bölgelerde tahıl ön plandayken zengin bölgelerde protein ağırlıklı beslenme ön plandadır.

Bir araştırma yaparken konuya ilgi duyanların katılma ihtimali artar.Örneğin gebelikte anemi ile ilgili araştırma yapıcaz o zaman gebe veya gebeliğe niyetli kişiler katılır.Diğer kişiler bana ne faydası olacak diyip katılmak istemez.Burda algıda seçicilik söz konusudur.Bizim yapacak pek bir şeyimiz yoktur.Ancak araştırmayı yanlılık açısından etkileyebilmektedir.

Prevelans:yeni İnsidans:O güne kadarki tüm vakaların sayısı.

Çalışmalarda extra ordinary,sıra dışı,çan dışı değerler vardır.Bazen bu değerler çıkarılmalıdır.180 kişi katılmış 3 kişinin verileri saçma sapan örneğin sistolik kan basıncı 400 olan biri olamaz o zaman o kişiler çıkarılmalıdır.Tartışmalı bir konu olsa da verilere dokunulmamalıdır.

Araştırmaların ortalamaya eğilimi regresyondur.Verilerin genelde ortalamaya doğru gerilediği bulunmuş ve regresyon kavramı ortaya çıkar.

Psikolojidede regresyon vardır.Bir çocuk kardeşi olduğunda ilginin ona kaydığını görünce bebek gibi davranmaya başlar.Ancak biz istatistikteki regresyondan bahsediyoruz.

Soru:

Almanyaya işçi göçü sonucu yapılan bir çalışmada:

Hipotez:Madende çalışma sonucu akciğer kanseri oluşur.

Sonuç:Hipotezin aksine madende çalışanlarda akciğer kanseri görülmemiştir.

Daha sonradan bu çalışmanın BIAS yanılgı olduğu anlaşılmıştır neden?

 Çünkü Almanya madende çalışması için sağlık durumu en iyi olan kişileri seçmiştir.

-Pearson yanılgısı:

Hastanelerde yanılan ve dışarda yapılan değşiklikler farklıdır.Hastaneye kötü durumdaki kişiler yatar bu nedenle hastanede yatan hastalar üzerine araştırma yanılgıya sebep olabilir.

Gözlemciler arası farklılık:Aynı ölçümü farklı kişiler yaptığında farklı sonuçlar doğar.

Gözlemci içi farklılık:Ölçümcünün farklı sonuçlar alması.Kağıtları deniz kenarında okumakla,evde gürültü varken kağıt okumak farklı sonuç verebilir.

Rasyonel karar almıyoruz.Duygularımız bizi yönlendiriyor.

Ürün satarken Küçük:10 tl Orta:11tl Büyük:12 tl ise insanlar büyük olanı almaya kayabilir.